RADYOAKTİF KİRLİLİK

Radyoaktif Kirlenme Nedir? 

    Radyoaktif kirlenme, radyoaktif maddelerin yüzeylerde veya katılar, sıvılar ve gazlar içinde kasıtsız ve istemeden bulunarak bir kirlilik oluşturması durumudur. Böyle kirlenmeler atık maddelerin radyoaktif bozulmalarından dolayı alfa veya beta parçacıklı gama ışınlarını gibi iyonlaşan zararlı radyasyon yayması açısından risklidir. 

Radyoaktif Kirlenme Kaynakları Nelerdir? 

    Radyoaktif kirlenme tipik olarak üretim sırasında dökülme veya kaza sonucunda karasız çekirdeğe sahip olan ve bozulmaya uğrayan radyoiztoplarının yayılması ile meydana gelebilir. 

    Daha tipik örnekler vermemiz gerekirse ; nükleer atıklar, nükleer patlamalar radyoaktif kirlenmenin yayılmasındaki en önemli elemanlardır. 

Radyoaktif Kirlenmenin Önlenmesi

    Bu önleme daha çok kirlenmenin etrafa yayılmasını veya insana geçmesini, temas etmesini engellemek amacındadır. Sıvılar konusunda yüksek sağlamlıkta tanklar veya konteynırlar kullanarak aynı zamanda tesis ya da riskli atıkları su ve doğal kaynaklardan uzak bir yere kurarak veya bırakarak sıvılar korunabilir. Aynı şekilde kurşun maddesi ile yapılmış mühürleme teknikleri de radyasyon yayılımını engeller. Yiyecek veya içeceklerimizi radyasyon yayıcı maddelerden uzak tutmakta alabileceğimiz en basit örneklerden birisidir. 

Radyoaktif Kirlenmenin Sağlığımıza Etkileri Nelerdir?

    Radyoaktif kirlenmenin insan sağlığı üzerine olan etkilerini araştırmak için bir çok bilimsel araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda güvenli doz diye bir şey olmadığı ortaya konulmuştur. Radyasyonun azı da, çoğu da zararlıdır. 

    Az doz ile uzun süre radyoaktif kirliliğe maruz kaldığımızda; organlarımızda kanser ve bir çok hastalık riskinin arttığı gözlenmiştir. 

    Yüksek radyoaktiviteye maruz kalmak ise; radyasyon hastalığına neden olarak, mide bulantısı, yorgunluk, kusma, ishal, saç dökülmesi, kan kaybı, ağız ve boğazda yaralar, iltihaplar ve enerji kaybı gibi belirtilere sebep olur. Tüm vücudun radyasyona maruz kalmasından 5-10 dakika içerisinde ilk belirtiler ortaya çıkar. Çoğu vakada ölüm 2 hafta içinde gelir. 

Radyoaktif Kirlenmenin Azaltılması İçin Öneriler

 

    Nükleer santralleri mümkün olduğunca kurmamak gerekir. Eğer nükleer santraller kurulmak zorunda kalındıysa da kazalara karşı tedbirler en üst seviyede alınarak yerleşmelere uzak yerlerde kurulmalıdır. Nükleer silah ve denemeleri tüm dünyada evrensel bir dil ile kesinlikle yasaklanmalıdır. Telefon iletişimi için yerleşim yerlerine kurulan baz istasyonları kaldırılmalı bunlar yerine maliyeti daha yüksek ama radyoaktif kirliliği daha az seçenekler kullanılmalıdır. Bilindiği üzere evlerimizde bağlı olan kablosuz internet modemleri de fazlasıyla radyasyon yaymaktadır. Bunu engellemek için her aile kendi internetini kullanmak yerine gerekli yatırımlar yapılarak her mahalleye, her ilçeye ortak internet projesi yapılabilir. Bu proje kapsamında hem maddi olarak tasarruf edilebilir, hem de daha az radyoaktif kirlenmeye maruz kalabiliriz.

Necati Batuhan GÖKTÜRK & Adem GÜNEŞLİ